Rok 2026 zapowiada się jako jeden z najbardziej przełomowych dla polskich przedsiębiorców. Zmiany, które wejdą w życie od stycznia, obejmą zarówno podatki, składki ZUS, jak i obowiązki administracyjne. Warto już dziś przyjrzeć się planowanym regulacjom i zawczasu przygotować swoją firmę na nową rzeczywistość gospodarczą.

Najbardziej odczują je osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą (JDG) oraz właściciele małych firm. Przedsiębiorcy powinni spodziewać się nie tylko wzrostu kosztów, ale także nowych obowiązków związanych z raportowaniem i rozliczeniami podatkowymi.

Wzrost składek ZUS i zdrowotnej

Jedną z najbardziej zauważalnych zmian w 2026 roku będzie podwyższenie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Podstawa wymiaru składek wzrośnie do 5 652 zł, co przełoży się na pełny ZUS z chorobowym w wysokości 1 926,77 zł miesięcznie.

Minimalna składka zdrowotna (9% płacy minimalnej) osiągnie 432,54 zł,
czyli o ponad 100 zł więcej niż w poprzednim roku. W skali roku daje to wzrost kosztów o blisko 1 400 zł, a całkowity koszt składek dla przedsiębiorcy prowadzącego JDG wzrośnie nawet o 3 200 zł.

Dodatkowym obciążeniem będzie brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku lub kosztów uzyskania przychodu. Osoby na podatku liniowym stracą możliwość odliczenia ok. 12 900 zł, a ryczałtowcy nie będą już mogli uwzględniać połowy składki w kosztach. To realny wzrost obciążeń dla większości samozatrudnionych.

Nowa stawka ryczałtu 17% dla podmiotów powiązanych

Od 2026 roku przedsiębiorcy wystawiający faktury dla spółek, w których posiadają udziały lub pełnią funkcje zarządcze, zapłacą wyższy
17-procentowy ryczałt.

Z definicji za podmiot powiązany uznaje się firmę, w której przedsiębiorca ma co najmniej 5% udziałów, głosów lub zasiada w organach spółki. Nowa regulacja ma przeciwdziałać tzw. ukrytej dywidendzie – sytuacji, gdy wspólnik „fakturuje” własną spółkę na preferencyjnym ryczałcie.

Dla wielu małych firm rodzinnych i freelancerów współpracujących ze swoimi spółkami oznacza to koniec dotychczasowej optymalizacji i wzrost realnego obciążenia podatkowego.

Obniżenie limitu amortyzacji samochodów

Przedsiębiorcy korzystający z samochodów w działalności muszą przygotować się na zmianę zasad rozliczeń. Od 2026 roku limit amortyzacji dla aut spalinowych, diesli i klasycznych hybryd spadnie z 150 000 zł
do 100 000 zł.

Przykład: jeśli przedsiębiorca kupi auto za 200 000 zł netto, do kosztów podatkowych zaliczy tylko połowę jego wartości. Do tej pory mógł ująć 75%.

Wyższe limity utrzymają się jedynie dla pojazdów elektrycznych (225 000 zł) oraz hybryd plug-in (150 000 zł). Co istotne – nowe zasady obejmą również leasingi rozpoczęte przed 2026 rokiem. Każda rata zapłacona po tej dacie będzie już rozliczana według nowych przepisów.

Koniec popularnej „optymalizacji leasingowej”

Zmieni się również sposób opodatkowania sprzedaży pojazdów po wykupie z leasingu. Do tej pory przedsiębiorcy często przekazywali wykupione auta w darowiźnie członkom rodziny, którzy po pół roku mogli sprzedać je bez podatku.

Od 2026 roku sprzedaż bez podatku PIT będzie możliwa dopiero po 3 latach od wykupu – niezależnie od tego, kto sprzeda pojazd. Oznacza to koniec dotychczasowej praktyki przenoszenia majątku w rodzinie w celu uniknięcia podatku.

Zmiany w uldze IP BOX

Ulga IP BOX, dotychczas popularna wśród programistów i specjalistów IT, zostanie mocno ograniczona. Od 2026 roku będą mogli z niej korzystać wyłącznie przedsiębiorcy zatrudniający minimum trzy osoby niespokrewnione z podatnikiem.

Oznacza to, że większość freelancerów i jednoosobowych działalności straci prawo do 5-procentowego PIT i będzie musiała rozliczać się na zasadach ogólnych lub liniowych.

Nowe limity księgowe i podatkowe

Wśród tych niezbyt optymistycznych wiadomości jest też jedna dobra. W 2026 roku wzrosną kluczowe progi, które wpływają na sposób prowadzenia księgowości i podatków.

Najważniejsze wartości

• limit „małego podatnika” w PIT, CIT i VAT – 8 517 200 zł,
• obowiązek prowadzenia pełnej księgowości – od 10 646 500 zł przychodu,
• limit jednorazowej amortyzacji – 213 000 zł,
• próg zwolnienia z VAT – 240 000 zł.

Podniesienie wszystkich progów to dobra wiadomość dla małych przedsiębiorców. Ułatwia im codzienne funkcjonowanie i pozwala dłużej korzystać z prostszych form rozliczeń. W czasach rosnących kosztów prowadzenia firmy ma to realne znaczenie.

Krajowy System e-Faktur (KSeF) – nowy obowiązek

Jedną z kluczowych reform 2026 roku będzie obowiązkowe korzystanie z Krajowego Systemu e-Faktur.

Dla dużych firm, które w 2024 roku osiągnęły przychody powyżej 200 mln zł, obowiązek korzystania z KSeF wejdzie w życie 1 lutego 2026 roku, natomiast dla pozostałych przedsiębiorców – od 1 kwietnia 2026 roku.

Każda faktura będzie przesyłana i przechowywana w systemie Ministerstwa Finansów, co zwiększy kontrolę urzędów, ale także ułatwi weryfikację danych i skróci czas rozliczeń.

Firmy będą musiały dostosować oprogramowanie fakturujące i przeszkolić pracowników. Choć początkowo może to być wyzwanie, KSeF w dłuższej perspektywie uprości procesy księgowe i ograniczy błędy.

Co te zmiany oznaczają w praktyce?

Rok 2026 to czas rosnących kosztów, większej cyfryzacji i mniejszej swobody w optymalizowaniu podatków. Dla przedsiębiorców to sygnał, by już teraz:

• przeanalizować strukturę kosztów i umów z kontrahentami,

• zaktualizować oprogramowanie księgowe,

• przemyśleć formę opodatkowania i wysokość składek,

• zaplanować budżet z wyprzedzeniem, uwzględniając nowe regulacje.

Świadome przygotowanie się do zmian pozwoli uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek i rozpocząć 2026 rok z dobrze poukładaną strategią finansową.

Nowe przepisy w 2026 roku to największa od lat reforma obciążeń dla przedsiębiorców. Choć część zmian (np. wyższe limity) działa na korzyść firm, większość z nich oznacza dodatkowe koszty. Warto więc podejść do tematu strategicznie – odpowiednio wcześniej zaplanować działania i skonsultować się z doradcą podatkowym, by wybrać najbardziej opłacalne rozwiązania dla swojej firmy.